9 Maddede Uzaktan Eğitim Nasıl Oluyor?

Yazar: Advancity | Yazılım Destek Uzmanı – Yunus YALIN

Madde 1 – İhtiyaçlarınızı Analiz Edin: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?
Madde 2 – Durum Tespiti Yapın: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?
Madde 3 – Kullanacağınız Sistemi Öğrenin: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?
Madde 4 – Kullanacağınız Sistemi Öğretin: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?
Madde 5 – Eğitime Ön Hazırlık Yapın: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?
Madde 6 – Doğru Materyal Seçimi Yapın: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?
Madde 7 – Karmaşadan Uzaklaşın: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?
Madde 8 – Etkileşimi Arttırın: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?
Madde 9 – Öğrenci İhtiyaçlarına Kulak Verin: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?

Madde 1 - İhtiyaçlarınızı Analiz Edin: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?

Uzaktan eğitim kavramı çok geniş bir kavramdır. Bir görsel ve bir video bile uzaktan eğitim olarak adlandırılabilir. Bu noktada öğrencilerinizin ve sizin öğretimi gerçekleştirmek adına istediğiniz uzaktan eğitim (E-Eğitim) tarzına karar vermeniz gerekmektedir.
Karar vermeniz gereken ana durum uzaktan eğitim tipi olmalıdır:

Uzaktan eğitimi senkron (canlı) eğitimler şeklinde geçekleştirebilirsiniz.
Uzaktan eğitimi asenkron (cansız) eğitimler şeklinde farklı materyaller kullanarak gerçekleştirebilirsiniz.
Uzaktan eğitimi hem senkron (canlı) hem de asenkron (cansız) eğitimler şeklinde gerçekleştirebilirsiniz.

Uzaktan eğitimi senkron (canlı) eğitimler şeklinde geçekleştirebilirsiniz:
Senkron (canlı) eğitimleri uzaktan eğitimde kullanılan yaygın eğitim metotlarından biridir. Sanal sınıf olarak adlandırılan canlı eğitimlerde daha önceden hazırladığınız eğitim materyalleri, videolar ve ekran paylaşımları üzerinde kamera veya mikrofonunuzu kullanarak sadece sesinizi veya görüntü ve sesinizi paylaşıp aynı anda onlarca bazen de yüzlerce kişiye gerçek bir sınıftaymış gibi ders anlatabilirsiniz. Örnek olarak Perculus Plus’ı inceleyebilirsininiz. (Perculus Plus İçin Tıklayınız.)

Uzaktan eğitimi asenkron (Cansız) eğitimler şeklinde farklı materyaller kullanarak gerçekleştirebilirsiniz:
Asenkron (cansız) eğitimlerde öğrencileriniz için daha önceden hazırladığınız eğitim materyallerini (E-Ders, Video, Görsel, Doküman, Ödev, Anket, E-Sınav, Forum, Asenkron Sanal Sınıf) kullanabilirsiniz. Tek bir materyal kullanabileceğiniz gibi tüm materyalleri dersinizin farklı zamanlarında kullanabilirsiniz. Örnek olarak üniversiteler için ALMS’yi (ALMS İçin Tıkayınız.) ve ortaöğretim kurumları için İKampüs’ü (İKampüs İçin Tıklayınız.) inceleyebilirsiniz.

Uzaktan eğitimi hem senkron (canlı) hem de asenkron (cansız) eğitimler şeklinde gerçekleştirebilirsiniz:
Bu bölüm aslında yukarıdaki iki bölümün aynı anda kullanılmasını kapsıyor. Dünya değişiyor ve gelişiyor. Gelişen dünyada eski bilgilerimiz değerli olsa bile eski bilginin üzerine destekleyici bilgi gelebiliyor veya eski bilgi tamamen yanlışlığı saptanıp bambaşka bir bilgiye erişebiliyoruz.
Bu noktada canlı derslerin önemi daha da ön plana çıkıyor.

Madde 2 – Durum Tespiti Yapın: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?

Durum tespiti yapacağınız noktada “Uzaktan eğitim nasıl oluyor?” sorusuna bir kez daha göz atmamız gerekiyor. Hadi kalem kalem durumunuzu tespit etmemizi sağlayacak soruları soralım ve cevaplayalım.

Hedef/Öğrenci Kitlem Kim?
Hedef/öğrenci kitlenizin kim olduğunu iyi belirleyin ve uzaktan eğitim durumunuza kitlenize göre şekil verin. Kitleleri iki farklı şekilde kategorize edebiliriz:

Öğrenim Seviyesi: İlk, orta, lise, üniversite, yüksek lisans ve doktora seviyeleri en temel seviyelerdir. Tabi doçent, doktor öğretim üyesi ve profesör öğrenim seviyeleri de mevcut fakat bu seviyeler diğer seviyelere göre daha az seyretmektedir. Öğrenim seviyesi dersinizi materyallerine ve işleyişine yön verecek ana etkenlerden biridir.
Yaş Seviyesi: Yaş seviyesine göre sıralama yaparken “Erik Erikson”un 8 farklı evrelere ayırdığı yaş aralıklarını kullanabiliriz. Yaş aralıkları şu şekildedir: 5-11, 12-19, 20-30, 30-60 ve 60+ yaş gruplarına yönelik eğitim materyalleri ve metotları farklılık göstermesi gerektiğinden, farklı ihtiyaçlara yönelik uzaktan eğitim yöntemleri kullanılmalıdır.

Hedef/Öğrenci Kitlemin Sayısı Ne?
Hedef/Öğrenci kitlenizin sayısı en önemli başlıklardan biridir. Kullanıcı sayısı ne kadar artar ise ilgi, istek, teknik destek, maliyet ve kontrol edilebilirlik durumu o kadar artış gösterir. Bu durumda öğrenci sayınızı kontrol edebileceğiniz düzeyde tutmanızda her zaman için fayda var. Bir sınıf düşünün içerisinde on beş sıra var ve siz sıralara on beş kişi oturtuyorsunuz. Gayet normal bir durum herhangi bir sorun yok değil mi? Fakat sayı arttıkça bir sırayı paylaşması gereken birden fazla kişi olabilir ve kontrol edilebilirlik zorlaşır. Öğrencilerinize ilginiz azalır, destek vermekte zorlanırsınız, istekler artar, işinizin maliyeti artar.

Uzaktan eğitimde senkron (canlı) sanal sınıf derslerini tercih etmeniz kişi sayısının artması ile beraber yukarıdaki sorunları ön plana çıkarabilir. Asenkron ve planlanmış sanal sınıf senkron dersleri kullanarak kullanıcı sayınızın isteklerine en iyi şekilde cevap verebilirsiniz.

Hedef/Öğrenci Kitlemin Nasıl Beklentileri Var?
Hedef/Öğrenci kitlenizin beklentilerine hitap etmek için kullanıcılarınıza sunacağınız uzaktan eğitim hizmetini kullanarak bir anket düzenleyebilirsiniz. Düzenlediğiniz bu anket içerisinde kullanıcılarınızın beklentilerini ölçebileceğiniz sorular oluşturarak ön beklenti analizini yapıp uzaktan eğitim şeklinize yön verebilirsiniz. Uzaktan eğitimin bitimi sonrasında öğrencilerinize uygulayacağınız son anket uygulamasıyla nasıl bekliyorlardı, ne buldular ve gelecekte siz kendinize ne katarsanız daha iyi bir uzaktan eğitim deneyimi gerçekleştirebilirsiniz bilgilerini elde edebilirsiniz.

Hedef/Öğrenci Kitlem Neden Beni Tercih Etti?
Hedef/Öğrenci kitlenizin sizden beklentilerinin yanında neden sizden bu beklentileri olduğunu anlayabilmek için neden sizi tercih ettiklerini uzaktan eğitim sürecine başlamadan önce öğrenmeniz çok yerinde olur. Uzaktan eğitimi; sizi tercih etme sebeplerini göz önünde bulundurarak gerçekleştirirseniz, öğrencileriniz uzaktan eğitimin sonunda sizden son derece memnun bir şekilde verim almış olurlar.

Hedef/Öğrenci Kitlem Nerede Yaşıyor?
Hedef/Öğrenci kitlenizin nerede yaşadığını öğrenmek size uzaktan eğitimi gerçekleştirme ve materyal hazırlama sürecinde yardımcı olur. Örneğin; internet erişimi kısıtlı olan bir öğrenci grubunuz var ise sanal sınıf senkron eğitim yerine asenkron uzaktan eğitimi benimseyebilir ve oluşturacağınız materyal dosya boyutlarını bu doğrultuda şekillendirebilirsiniz.

Hedef/Öğrenci Kitlem Ne Zaman Müsait?
Hedef/Öğrenci kitlenizin ne zaman müsait olduğunu bilmeniz uzaktan eğitim ders yoğunluğunu haftalara, günlere ve saatlere göre planlamanıza yardımcı olur. Böylelikle uzaktan eğitim sürecinizi zamana yayarak derslerinizden verim elde edebilirsiniz.

Madde 3 – Kullanacağınız Sistemi Öğrenin: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?

Kullanacağınız sistem ne olursa olsun sistemin her noktasını inceleyin ve öğrenin, başlangıçta kendiniz uğraşarak öğrenebilirsiniz. Fakat yazılmış kılavuzları inceleyerek sistemi öğrenmeniz daha faydalı olacaktır.

Madde 4 - Kullanacağınız Sistemi Öğretin: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?

Siz sistemi çok iyi kullanıyorsunuz fakat öğrencileriniz sistemi ne tanıyorlar ne de kullanmasını biliyorlar. Bu noktada kullanıcılarınıza, kullanıcılar için hazırlanmış olan kılavuzu kullanarak, sistemi öğrenmelerini isteyebilirsiniz. Kullanıcılar genellikle kılavuzları okumak istemezler, bu nedenle kullanıcılarınıza sistemi kendiniz öğretirseniz, bu durum onların hoşuna gidecek ve size olan güvenleri artacaktır.

Madde 5 - Eğitime Ön Hazırlık Yapın: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?

Eğitiminiz öncesi öğrencilerinize vereceğiniz eğitim için öncelikle eğitimde kullanacağınız materyalleri hazırlamanız gerekir. Daha sonrasında diğer ön hazırlı aşamalarına geçebilirsiniz.

Uzaktan eğitim öncesi doküman, görsel, video, ekran paylaşımı, program, ödev gibi materyallerinizi hazır hale getirin.
Ders içerisinde geçireceğiniz zamanı planlayın ve zamanınızı daha verimli hale getirin.
Dersinizin giriş, gelişme ve sonuçtan oluşmasına özen gösterin.
Dersinizin girişinde ve sonunda ders içerisinde öğrenilecek ve öğrenilen bilgileri öğrencilerinize aktarın.
Ders içerisinde etkileşimi arttırmak için öğrencileriniz için sürpriz sorular hazırlayın.
Öğrencilerinizin derse hazır halde gelmesi için ders öncesinde, ders içerisinde anlatılacak konu ile ilgili derse yardımcı materyaller (doküman, video, görsel, e-ders) göndererek öğrencilerin derse hazır şekilde gelmelerini sağlayın.

Madde 6 - Doğru Materyal Seçimi Yapın: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?

Doğru materyal seçimini için ikinci maddede anlattığımız faktörleri göz önünde bulundurarak hazırlık yapabilirsiniz.

Uzaktan eğitim materyal seçimi yaparken öğrenciye ve düzeye uyguluk durumu göz önünde bulundurulmalıdır. Örneği üniversite düzeyinde bir matematik dersi için ilk okul öğrencileri için çarpma bölmede kullanılan balon görselleri ile anlatımı kullanmak öğrenciler açısından dersi benimsemelerine engel olacaktır.
Uzaktan eğitim için materyal hazırlarken öğrencilerin daha önceden öğrendiği bilgileri göz önünde bulundurarak materyalleri bilinenden bilinmeyene ve somuttan soyuta doğru bir gelişim gösterecek şekilde hazırlamalısınız.
Uzaktan eğitim için hazırlayacağınız materyaller normal sınıfa göre daha açık ve anlaşılır olmalıdır. Anlamı anlaşılmayacak kelimeler mutlaka dipnot olarak açıklanmalıdır.
Uzaktan eğitim sanal sınıflarınızı adım adım planlayın. Örneğin; Ekran paylaşımı yaparak bir programın nasıl kullanılacağını anlatacaksınız. Bir ders içerisinde anlatacağınız tüm bölümleri adım maddeleri halinde sıralamanız faydalı olacaktır.
Uzaktan eğitimde etkileşimi arttırmak adına öğrencilerinde derse katılmalarını sağlayabilirsiniz. Örneğin; Bir matematik sorusunu öğrencinize söz vererek çözmesini sağlayabilirsiniz.

Madde 7 - Karmaşadan Uzaklaşın: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?

Uzaktan eğitimde öğrencilere bir ders süresi içerisinde birden fazla konu hakkında bilgi vermeyin. Eğer o gün içerisinde birden fazla konu anlatmanız gerekiyorsa, dersinizi bölümlere ayırın ve her bir dersten sonra en az 10 dakika ara verin. Uzun bir ders işlemek normal durumda bile öğrencileri dersten uzaklaştırırken uzaktan eğitimde ev ortamında bulunan yüzlerce uyaran nedeniyle dersin son derece verimsiz olmasına neden olacaktır.

İster senkron (canlı) sanal sınıf, isterse de asenkron (cansız) olarak hazırlayacağınız materyaller için uzaktan eğitimde en iyi ve en verimli yöntem tek konu ve kısa süreli anlatımdan geçmektedir.

Madde 8 - Etkileşimi Arttırın: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?

Eğitim tek yönlü olduğunda alınan verim öğrencilerin çabası kadardır. Öğrenciler harcadıkları çabayı daha aza indirip daha çok öğrencinin daha verimli olmalarını sağlamak için derslerinizdeki etkileşimi arttırın.

Etkileşim arttırmak için ders materyal ve içeriklerinizi öğrencinin de derse katılabileceği şekilde hazırlamalısınız. Örneğin; öğrencilerinize ödev verebilir ve ödevleri sanal sınıf içerisinde öğrenciler ile tartışabilir ve ders içerisinde diğer öğrencilerin ödevi puanlamasını sağlayabilirsiniz.

Madde 9 - Öğrenci İhtiyaçlarına Kulak Verin: Uzaktan eğitim nasıl oluyor?

Uzaktan eğitimde öğrencilerinizden mutlaka geri dönüş alın. Dersin başında ve sonunda öğrencilerinizin taleplerini ve öğrenme durumlarına yer verirseniz ders içi güven ve öğrenme durumunu arttırabilirsiniz. Bu durumu hazırlayacağınız mini anketler ile yapabilirsiniz. Böylelikle dersinizde yapacağınız geliştirmeler için elinizde istatistiksel veriler bulundurmuş olursunuz.